شرکت گسترش صنایع ریلی ایران با توجه به سیاست های کلان وزارت راه و شهرسازی در خصوص افزایش سرعت و بار محوری به جهت جذاب نمودن حمل و نقل ریلی، کاهش زمان جابجایی کالا و مسافر و همچنین کاهش هزینه ها و افزایش ایمنی اقدام به طراحی و توسعه سیستم های بروز دنیا در جهت حل این مشکلات نموده است. از جدیدترین محصولاتی که در سبد محصولات ایرید قرار گرفته، می توان به طراحی و ساخت سیستم درز انبساط ریلی یا سیستم Rail Expansion Joint¹ اشاره کرد.
سیستم درز انبساطی ریل (شکل 1) دستگاهی است که اجازه حرکت نسبی طولی دو ریل مجاور هم را فراهم می آورد به گونه ای که عرض خط به هم نخورده و مسیر منحرف نگردد.
این حرکات طولی می توانند در موارد ذیل رخ دهند:
الف) در ریل های پیوسته به هم جوش شده (CWR²)؛
به منظور دستیابی به سرعت های بالا در حمل و نقل ریلی و افزایش ایمنی نیاز به حذف درزهای اتصال از طریق اتصال ریل های کوتاه بهم با استفاده از روش جوشکاری و طویل نمودن ریل ها می باشد. از این رو با طویل شدن ریل ها مطابق فرمول L∆L=a.L.∆T (L∆، تغییرات طولی ناشی از انبساط و انقباض؛ a ضریب انبساط طولی؛ L طول ریل جوشکاری شده طویل؛ T∆ تغییرات دمایی منطقه) تغییرات طولی ایجاد شده در خطوط ریلی افزایش یافته و منجر به کمانش³ ریل ها می گردد. لذا استفاده از این سیستم ها در خطوط CWR (ریل های پیوسته بهم جوش شده) بسیار ضروری و حیاتی است.
ب) حرکت سازه؛
حرکت سازه در پل ها و تونل ها (شکل 2) از طریق حرکت پایه های پل یا ستون اتفاق می افتد که منجر به حرکت ریل های واقع بر این سازه ها می گردد. فلذا استفاده از سیستم درز انبساطی ریل قبل از پل ها و تونل ها جهت رفع نقیصه حرکتی ریل ها الزامی می باشد.
شکل 1 نمونه ای از سیستم درز انبساطی ریل
1- اسلایدچیر
2- بست کم مهار
3- بست استاندارد
4- ریل های استوک ثابت
5- ریل های زبانه متحرک
6- تسمه حامل
R- نقطه مرجع
ج) ترکیبی از دو حرکت فوق؛
این سیستم ها در واقع برای جلوگیری از هرگونه انحراف و یا کمانش ریل در اثر بارهای حرارتی و دینامیکی در صنایع ریلی مختلف دنیا استفاده می شوند. نمونه ای از کمانش خطوط ریلی در شکل 3 نشان داده شده است. در سوزن ها نیز این کمانش ریل ها سبب عدم عملکرد صحیح ماشین سوزن شده که منجر به خروج از خط وسیله نقلیه عبوری و بروز حادثه در محل سوزن ها می شود.
کمانش خطوط ریلی و بهم خوردن عرض خط علاوه بر اینکه موجب بروز حوادث مختلفی می شود، گاهی برای عبور بدون حادثه از این نقاط بایستی سرعت ناوگان ریلی به شدت کاهش یابد، که این مورد نیز مشکلات عدیده ای را برای صنعت ریلی به وجود می آورد، در اغلب مواقع حتی با کاهش سرعت نیز امکان عبور و مرور از این نواحی فراهم نیست. از این رو وجود این سیستم در خطوط ریلی برای عبور و مرور ایمن و همچنین حفظ جان مسافران نقش مهمی را بر عهده دارد.
بر اساس نوع کاربرد، این سیستم ها می توانند طراحی های مختلفی داشته باشند. در حالت کلی این سیستم ها بایستی به گونه ای طراحی شوند که علاوه بر تحمل بارهای حرارتی و دینامیکی مختلف، موجبات حرکت ریل های متحرک را بدون هیچگونه برهم خوردن عرض خط فراهم آورند، و این مسأله چالش های طراحی و ماشین کاری این محصول را بالا می برد. همچنین این محصول به موجب قرار گرفتن در رده قطعات فوق ایمنی (در صورت اشکال در عملکرد سیستم، منجر به حوداث زیان بار ناگواری می شود) حساسیت و دقت بالاتری را در طراحی و تولید می طلبد.
شرکت گسترش صنایع ریلی ایران با بهره مندی از توان مهندسی بالا در حال ساخت و تولید این سیستم هم پای رقبای جهانی می باشد.
